संस्कार आत्माले सिकाउँछ: सुप्रियाको अनुभव साउनको मेन्दीमा”
काठमाडौं – नेपाली महिलाहरूको जीवनमा साउन र तिज विशेष महत्व बोकेको चाड हो। हरितालिका तिज र साउन महिनामा हरियो, रातो र सुनौलो रङले सजिएका महिला हातहरू केवल सौन्दर्यको प्रतीक होइनन्, आत्मीयता, संस्कृति र परम्पराको जीवन्त अभिव्यक्ति पनि हुन्। यसै सन्दर्भमा, सुप्रिया (नेपालीको )एउटामार्मिक अनुभवले अहिले धेरैको ध्यान खिचिरहेको छ।
।
सुप्रिया जब सानै थिइन्, साउन लागेपछि वा तिज नजिकिँदै गर्दा साथीभाइ, ईष्टमित्रहरूको घर जान्थिन् — मेन्दी लगाउन, रमाउन, गीत गाउन र त्यो चाडको आनन्द लिन। त्यस बेला, उनको आमा (ममी) ले भन्नुहुन्थ्यो — “किन गइस मेन्दी लगाउन?” तर यो सोधाइमा कहिल्यै पनि रोकथाम थिएन, न त असन्तोष। बरु त्यसमा लुकेको थियो एउटा गहिरो प्रश्न: ‘तिमी किन यत्रो रमाइलो गर्छौ भनेर मैले सिकाएको त होइन नि, तिमीले आफै बुझ्यौ?’।
सुप्रियाको जीवनमा यो कुरा गहिरोसँग बसेको छ। कोही कसैले उनलाई यी परम्परा सिकाएका थिएनन्, यो उनकै आत्माभित्र पलाएको संस्कार थियो। आफैंले अनुभव गरेको, आत्मसात् गरेको र पछ्याएको परम्परा — जुन पुस्ता–पुस्ताबाट बिना किताब, बिना गुरु हस्तान्तरण भइरहेछ।
“कसैले मलाई यी पर्वको महत्व सिकाएको थिएन,” सुप्रिया भन्छिन्, “तर पनि म जान्थेँ, मेन्दी लगाउँथेँ, किनभने त्यो मेरो संस्कृति थियो, त्यो मेरो आत्मीयता थियो।”
आज पनि, सुप्रियाजस्ता हजारौं नेपाली चेलीहरू आफ्नो आन्तरिक भावनाबाटै प्रेरित भई तिज, साउन, र अन्य पर्वहरू मनाउँछन्। उनीहरूका लागि मेन्दी केवल हातको सजावट होइन — त्यो एउटा भावना हो, जसले हरेक वर्ष आफ्नो संस्कृति सम्झाउने गर्छ।
सुप्रियाको अनुभव आजका नयाँ पुस्ताका लागि सन्देश हो — संस्कार किताबबाट होइन, अनुभव र भावना बाट हस्तान्तरण हुन्छ।
