लोकसंगीतका लयमा रेशम थापाको जीवन यात्रा : गीत, पीडा र पुनर्जन्मको आशा।

“लोकसंगीतका लयमा रेशम थापाको जीवन यात्रा : गीत, पीडा र पुनर्जन्मको आशा।

काठमाडौं, असार १३, २०८२ — नेपाली लोकसंगीतको बगैंचामा धेरै फूलहरू फुलिसकेका छन्, धेरै झरे पनि। तर केही फूल यस्ता छन्, जो झरे पनि उनीहरूको गन्ध अझै बाँकी रहन्छ। यस्तै लोकगायक हुन् रेशम थापा, जसको गीतहरूले धेरैको हृदय छोएको छ, र अहिले उनै गायक स्वास्थ्यसँग जुध्दै जीवनका कठिन पानाहरू पल्टाइरहेका छन्।

 प्रारम्भिक जीवन र सांगीतिक सुरुवात

रेशम थापा नेपालको ग्रामीण जीवनशैली र लोक संस्कृतिबाट हुर्किएका कलाकार हुन्। उनका गीतहरूमा गाउँको बगर, खोला, नाता, पीडा र प्रेमको मिश्रण पाइन्छ।
उनले सुरुमा स्थानीय मेलाहरू, विवाहका पार्टीहरूमा गीत गाउने गर्दथे। गाउँघरमा उनलाई ‘सधैँ गाउने मान्छे’ भनेर चिनिन्थ्यो। समयसँगै उनको स्वर काठमाडौंसम्म आइपुग्यो। सुरुमा रेडियो नेपाल र पछि क्यासेट, सिडी हुँदै युट्युब र डिजिटल संसारमा प्रवेश गरे।

लोकदोहोरीको पहिचान बनाउने गीतहरू

रेशम थापाले धेरै लोकगीत गाएका छन्, जसले दर्शकको मन जितेका छन्। उनका केही प्रमुख गीतहरू यसप्रकार छन्:

• “रुमालै छ चिनो”
• “पराई घर”
• “न्याउली किन रुँदैछ”
• “मेरो फोटो किन जलायौं”
• “झाँजू खोला”
• “म बाचु कसरी”

यी गीतहरूमा लोकलयसँगै सामाजिक यथार्थ, प्रेमको तडप, परिवारको दूरी, विदेशिएको सन्तानको पीडा, र महिलाको मनोभावनालाई शब्द र संगीतमार्फत प्रस्तुत गरिएको छ।

स्वास्थ्य अवस्था : एकाएक आएको पीडा

२०७९ सालको भदौ महिनाको अन्तिम साता रेशम थापा जोरपाटीस्थित आफ्नै निवासमा अचानक बेहोस भई ढले। अस्पताल पुर्याइएपछि डाक्टरहरूले मस्तिष्कघात (stroke) को प्रारम्भिक संकेत देखिएको जानकारी दिए। उनको आधा शरीर सुन्निएको थियो, आवाज कमजोर थियो, र शरीर चलाउन गाह्रो भएको थियो।

त्यसपछि उनलाई अन्नपूर्ण न्यूरो अस्पतालमा भर्ना गरियो। डाक्टरहरूको अनुसार, उनलाई पक्षघातको असर परेको छ र लामो समयसम्मको नियमित उपचार, फिजियोथेरापी, औषधि र पुनःस्थापनाको खाँचो छ।

🧾 आर्थिक समस्या र सहयोगको अपिल

उनको परिवार मध्यम वर्गीय भएकाले अस्पताल खर्च, औषधि, फिजियो र घरयासी व्यवस्थापनमा निकै चुनौती भोगिरहेको थियो। त्यतिबेला विभिन्न संस्थाहरूले रेशम थापाको उपचारका लागि सहयोग संकलन अभियान थाले।

• राष्ट्रिय संगीतकर्मी संघले विशेष अपिल जारी गर्‍यो।
• स्वास्थ्य मन्त्री किरण थापाले व्यक्तिगत चासो दिँदै सहयोगको प्रतिबद्धता जनाए।
• निर्माण व्यवसायी संघ, कलाकार समूह, पत्रकार तथा प्रवासी नेपाली संस्थाहरूले आर्थिक तथा नैतिक सहयोग जुटाए।
• सामाजिक सञ्जालमा #SaveReshamThapa अभियान सुरु भयो।

 सम्मानको उज्यालो : ‘कन्हैया–अञ्जना राष्ट्रिय सङ्गीत पुरस्कार’

स्वास्थ्य समस्याको बीचमा पनि उनको योगदानलाई भुलिएको छैन।
२०८१ सालको ‘कन्हैया–अञ्जना राष्ट्रिय संगीत पुरस्कार’ उनलाई प्रदान गरिने घोषणा गरिएको छ।
यो पुरस्कारमा रु. ५०,००० नगद, सम्मानपत्र र संगीतमा जीवनभरको योगदानको कदर गरिन्छ।

संगीतकर्मी संघका अध्यक्षका अनुसार, “रेशम थापा हाम्रो राष्ट्रिय सम्पदा हुन्। उहाँको योगदान अमूल्य छ।”

गीतमा पुनःफिर्तीको कोसिस

स्वास्थ्य समस्या सुरु भएपछि केही महिना सार्वजनिक जीवनबाट टाढा बसेका थापा उपचारकै क्रममा पनि केही गीत रेकर्डिङमा लागेका थिए।
उनले गाएको पछिल्लो चर्चित गीत:

• “जाउँ घुम्न रसुवा” — यो गीतमा उनले पर्बती कार्की र रामकुमार देवकोटासँग स्वर दिएका छन्।
  गीतमा रसुवाको प्राकृतिक सौन्दर्य, आन्तरिक पर्यटन र ग्रामीण प्रेमको कथा समेटिएको छ।

यो गीत राष्ट्रिय संगीतकर्मी संघ–रसुवाको प्रायोजनमा तयार भएको थियो। संगीतकार थिए भिम बगाले, एरेन्जर आर.के. मिलन।

डिजिटल प्रभाव

रेशम थापाका गीतहरू आज पनि डिजिटल प्लेटफर्ममा उत्तिकै लोकप्रिय छन्:

• YouTube मा उनका थुप्रै गीतहरू लाखौँ दर्शकले हेरेका छन्।
• TikTok मा उनका गीत प्रयोग गरेर बनेका हजारौँ भिडियो छन्।
• Apple Music र Spotify मा “Driver Pesa”, “Najarma Aashu”, “Bima Kumari Dura” जस्ता गीतहरू स्ट्रीम भइरहेको देखिन्छ।

उनको आधिकारिक युट्युब च्यानल @Tresham414 नामबाट सक्रिय छ।

समाजको भूमिका : उदाहरणीय सहयोग भावना

रेशम थापा जस्तो कलाकारको जीवनमा आएको संकटले समाजको मानवीयता उजागर गर्‍यो। उनका फ्यानहरू, सहकर्मीहरू, रेडियो प्रस्तोताहरू, स्थानीय सरकार, व्यवसायीहरू सबैले सहयोग जुटाए।

प्रवासमा रहेका नेपालीहरूले समेत ‘रेशम थापाको उपचार कोष’ मा रकम पठाएका छन्।

: कलाकार बाँच्नुपर्छ, केवल बज्न होइन

रेशम थापा नेपाली लोकसंगीतका एक खम्बा हुन्।
उनले गाएका गीतहरू आज पनि रेडियो, एफएम, चोक–चौराहाहरूमा बजिरहेकै छन्। तर आज उनी बोल्न, हिँड्न, गाउन संघर्ष गरिरहेका छन्।
यही बेला हाम्रो समाजले प्रमाणित गर्‍यो—कलाकार केवल मनोरञ्जनको स्रोत होइन, संस्कृति र भावनाको संवाहक हो।

यदि रेशम थापाले फेरि आफ्नो स्वरमा “न्याउली किन रुँदैछ” भन्दिन सक्ने भए, त्यो हामी सबैको जित हुनेछ।