दृष्टिबिहीनहरूको जीवन संघर्ष : अधिकार, पहुँच र सम्मानका लागि निरन्तर संघर्ष।
दृष्टिबिहीनहरूको जीवन संघर्ष : अधिकार, पहुँच र सम्मानका लागि निरन्तर संघर्ष
काठमाडौँ, असार ६ –
नेपालमा दृष्टि गुमाएका हजारौँ नागरिकहरू दैनिक जीवनयापनमा अनेकौं चुनौतीहरू भोगिरहेका छन्। शारीरिक रूपमा असक्षम भए पनि आफ्नो सीप र मिहिनेतबाट आत्मनिर्भर बन्ने चाहना राख्ने दृष्टिबिहीनहरू अझै पनि समाज, सेवा र सुविधामा पहुँचको अभावका कारण पछाडि पारिएका छन्।
सरकारी सेवा–सुविधामा दृष्टिबिहीनका लागि छुट्टै सुविधा र अवसरको व्यवस्था भए पनि व्यवहारमा ती पहुँचयोग्य छैनन्। शैक्षिक संस्थामा ब्रेल लिपिमा पाठ्यपुस्तक नपाइने, सार्वजनिक यातायातमा छुट सुविधा कार्यान्वयन नहुने, रोजगारीमा अवसर नपाउनेजस्ता समस्या उनीहरूको दैनिकी बनिरहेको छ।
ललितपुरकी २७ वर्षीया सुष्मा अधिकारी (नाम परिवर्तन) स्नातक पास गरेकी दृष्टिबिहीन युवती हुन्। उनी भन्छिन्, “मेरो दक्षता भए पनि सरकारी जागिरका फर्म भर्न गाह्रो हुन्छ। पहुँच र सहजिकरणको संरचना नै छैन।”
नेपाल दृष्टिविहीन संघका अनुसार हाल नेपालमा करिब २ लाख दृष्टिबिहीनहरू छन्, तर तीमध्ये धेरैजसोले शिक्षा, स्वास्थ्य र रोजगारीमा पहुँच पाएका छैनन्।
समस्या समेट्दा मुख्य बुँदाहरू:
ब्रेल शिक्षाको पहुँच सीमित, पुस्तक अभाव
सरकारी कार्यालय, अस्पताल, बैंकहरू दृष्टि अनुकूल छैनन्
डिजिटल सामग्री दृष्टिबिहीन मैत्री छैन
समाजमा अझै पनि सहानुभूतिपूर्ण व्यवहारको कमी
संविधानले सबै नागरिकलाई समान अधिकार सुनिश्चित गरे पनि दृष्टिबिहीनहरूलाई व्यवहारमा समान पहुँच सुनिश्चित गरिनु अझै बाँकी छ।
दृष्टिबिहीनका पक्षमा काम गरिरहेको संस्था ‘सिर्जनशील’ का अध्यक्ष रमेश विकका अनुसार, “हामी धेरै पटक स्थानीय तहसँग सहकार्य गर्न खोज्यौं तर उनीहरू हामीलाई सुन्न तयार छैनन्। दृष्टि गुमाउनु अपराध होइन, तर राज्यका आँखामा हामी अझै अदृश्य छौं।”
